Skorzystaj z wiedzy i doświadczenia naszych specjalistów

Leczenie kompulsywnego jedzenia


Zaburzenia odżywiania w Polsce przybierają na sile i rozmiarze. Najbardziej narażone na ich wystąpienie są nastoletnie dziewczęta, ale i dorosłe kobiety, poddawane nieustającej presji podporządkowania się kultowi szczupłej sylwetki. Ich – już i tak długa – lista poszerzyła się o kolejne zaburzenie, jakim jest kompulsywne objadanie się. Co kryje się pod tym pojęciem? Jaką formę może przyjąć to zaburzenie? W jaki sposób się z nim uporać?


Czym jest kompulsywne objadanie się?

Kompulsywne objadanie się (z ang. Binge Eating Disorder w skrócie BED)to zaburzenie odżywiania polegające na utracie kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Często definiuje się je, jako zaburzenie na tle emocjonalnym. Jego charakterystyczną cechę stanowi wewnętrzny przymus sięgania po jedzenie bez odczuwania fizycznego głodu.

Kompulsywne objadanie się może występować, jako oddzielna jednostka, bądź też przybrać postać objawu takich zaburzeń psychicznych, jak na przykład: fobia społeczna, depresja atypowa, choroba afektywna dwubiegunowa. Zaburzenie to jest charakterystyczne dla osób dorosłych i znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Po raz pierwszy zostało zauważone i opisane w 1959 roku przez psychiatrę i badacza Alberta Stunkarda, jako zespół nocnego odżywiania (NES). Określenie „zaburzenia objadania się” stworzono, aby móc określić podobne patologiczne zachowania, ale w bardziej ogólnym zarysie, czyli bez nacisku na nocne podjadanie. Kryteria diagnostyczne dla kompulsywnego objadania się utworzono dopiero w 1994 roku, a dokonało tego amerykańskie towarzystwo psychiatryczne.



Co wywołuje to zaburzenie?

Nie istnieje jednoznaczna odpowiedź na pytanie, jaka jest przyczyna kompulsywnego objadania się. Istnieje jednak szereg czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia tego zaburzenia i jego rozwoju. Można je podzielić na następujące grupy:

  • czynniki biologiczne: zaburzenia hormonalne, mutacje genetyczne;
  • czynniki psychologiczne: depresja, niskie poczucie własnej wartości, nieumiejętne rozładowywanie stresu, uleganie głodowi emocjonalnemu (nagła chęć zjedzenia czegokolwiek, jedzenie z nudów, chęć „dopchania się” mimo zjedzonego posiłku, silna pokusa jedzenia, której towarzyszą negatywne emocje), brak umiejętności radzenia sobie z silnymi emocjami (głównie tymi negatywnymi);
  • czynniki społeczne i kulturowe: traumatyczne wydarzenia z przeszłości (zazwyczaj doświadczenie przemocy lub molestowania seksualnego), społeczna presja ulegania kultowi szczupłej sylwetki, wysoka podatność na krytykę odnośnie wyglądu.

Warto przy tym podkreślić, że objadanie się kompulsywne nosi znamiona uzależnienia, którego przedmiotem jest jedzenie. Często rozwija się powoli, przybierając na sile, ale w sposób niezrozumiały dla otoczenia, a niedostrzegalny dla samej osoby zaburzonej.


W jaki sposób objawia się kompulsywne objadanie się?

Nie każda osoba, która objada się kompulsywnie jest dotknięta tym zaburzeniem. Zatem w jaki sposób je rozpoznać? Istnieje kilka metod na to, by rozpoznać ten problem u siebie. Pierwsza – najprostsza – to udzielenie sobie odpowiedzi na pytania – stworzone przez Anonimowych Objadających się. Oto kilka z nich: CZY JESZ:

  • kiedy nie jesteś głodny/a
  • bez wyraźnego powodu i organizujesz sobie „uczty jedzeniowe”
  • niewiele w towarzystwie, tylko po to, by później w samotności
  • aby uciec od problemów i zmartwień;
  • o różnych porach dnia i nocy, innych niż pory posiłków.

Czy jedzenie ponad miarę wywołało u Ciebie:

  • poczucie winy i wyrzuty sumienia;
  • problemy ze zdrowiem, a nawet zagrożenie życia.

Czy uważasz, że:

  • w dowolnej chwili możesz przejść na dietę i zapanować nad ilością spożywanego jedzenia
  • Twoja waga ma wpływ na to, jak żyjesz?

Jeśli udzielisz twierdzących odpowiedzi na 3 lub więcej pytań, możesz podejrzewać u siebie kompulsywne objadanie się. Druga metoda to kryteria diagnostyczne, a wśród nich następujące objawy:

  • spożywanie jedzenia przez pewien określony czas w ilościach dużo większych niż w przypadku przeciętnego (zdrowego) człowieka;
  • wyraźna utrata kontroli nad ilością, ale i rodzajem produktów w tracie ataku obżarstwa;
  • jedzenie w samotności;
  • organizowanie sobie „uczt jedzeniowych”;
  • jedzenie, aż do wystąpienia nieprzyjemnych odczuć;
  • jedzenie w niezwykle szybkim tempie;
  • poczucie winy, odczucie odrazy do siebie, które następują po zakończeniu epizodu objadania się;
  • ukrywanie przed domownikami i gromadzenie jedzenia w różnych miejscach.

Epizody (ataki objadania się) występują średnio co najmniej raz w tygodniu przez okres trzech miesięcy. Cechą charakterystyczną przy kompulsywnym objadaniu się jest również brak podejmowania działań mających na celu pozbycie się zjedzonego pokarmu.

Osoba z BED nie prowokuje wymiotów. Nie stosuje środków i metod przeczyszczających. Nie podejmuje wzmożonej aktywności fizycznej. Efektem czego jest wyraźne przybieranie na wadze, a w konsekwencji pogorszenie stanu psychicznego osoby zaburzonej, która, aby poczuć się przez chwilę dobrze, znowu sięga po jedzenie. Tym samym błędne koło się zamyka.

Kwalifikacja stopnia zaawansowania zaburzenia przy diagnostyce i rozpoznaniu zaburzenia określany jest także jego stopień ciężkości (zaawansowania). Ustala się go na podstawie częstotliwości nawrotów epizodu objadania się według następującego schematu:

  • łagodny – 1 – 3 epizody w tygodniu
  • umiarkowany – 4-7 epizodów w ciągu tygodnia
  • ciężki – 8 – 13 epizodów na tydzień
  • bardzo ciężki – ponad 14 epizodów tygodniowo.


Na czym polega i jak wygląda leczenie?

Leczenie patologicznego objadania się to złożony i długotrwały proces. Często osoby z BED żyją w mylnym przekonaniu, iż wystarczy, że przejdą na dietę, aby pozbyć się nadmiaru kilogramów, a problem zniknie. Chętnie eksperymentują więc z różnego rodzaju „dietami CUD”, które prowadzą do zmniejszenia masy ciała, ale nie powodują zakończenia nawrotów epizodów. Leczenie kompulsywnego objadania się wymaga współpracy wielu specjalistów, pomocy rodziny i znajomych, a przede wszystkim zaangażowania samego pacjenta.


Jak wygląda leczenie u specjalisty?

Leczenie BED przyniesie oczekiwane skutki w momencie włączenia kompleksowego leczenia w zespole terapeutycznym składającym się z: psychoterapeuty, psychiatry, dietetyka klinicznego, internisty, psychologa żywienia. Pierwszy etap leczenia to wizyta u specjalistów celem wstępnej oceny stanu zdrowia i ustalenia etapów leczenia i zaplanowanie czasu leczenia.


Jak sobie pomóc?

Jak najszybciej zgłosić się na wizytę u psychiatry , który pracuje w zespole terapeutycznym zajmującym się leczeniem kompulsywnego objadania się.


Skutki / powikłania nieleczonego zaburzenia?

  • Kompulsywne objadanie się może trwać miesiącami niedostrzegane przez otoczenie i ukrywane przez osobę zaburzoną. Przedłużający się stan doprowadza nie tylko do jego zaostrzenia. Pociąga też za sobą liczne konsekwencje. Wśród tych najgroźniejszych znajdują się:
    • otyłość i jej powikłania, jak np. nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, cukrzyca typu2, zespół metaboliczny, bezdech senny;
    • depresja
    • obniżenie poczucia własnej wartości,
    • brak sił i motywacji do zmian,
    • bezsenność;
    • izolacja społeczna;
    • obniżona zdolność radzenia sobie ze stresem;
    • nasilona samokrytyka;
    • nasilone poczucie wstydu;
    • fobia społeczna.

    Szacuje się, że występowanie BED w populacji ogólnej wynosi 2–5%. W grupie osób z nadwagą lub otyłością jest to aż 30%. Całkowite zapanowanie nad niekontrolowanym objadaniem się gwarantuje jedynie dobrze przygotowana i kompleksowa terapia. Rokowania co do zdrowia są bardzo dobre. Do pełnego zdrowia wraca blisko 50 – 80% leczonych pacjentów.


Wypełnij formularz, a skontaktujemy się z Tobą

ZAPISZ SIĘ NA WIZYTĘ


Zapisz sięZapisz się
medica-logo-white

Gedeon Medica to 3 poradnie psychologiczno-psychiatryczne w Piasecznie, Konstancinie-Jeziorna i Zalesiu Dolnym.

Posiadamy bogatą ofertę terapii psychologicznych oraz zespół wysoko wyspecjalizowanych lekarzy, którzy prowadzą także całodobowe Specjalistyczne Centra Terapii w Konstancin Jeziorna i Zalesie Dolne.