Są to zbiory sztywnych, skrajnie natężonych cech, wzorców reagowania w różnych sytuacjach. To utrwalone sposoby doświadczania siebie i otoczenia. Cechy te ograniczają funkcjonowanie i powodują cierpienie. Utrudniają wchodzenie w interakcje z innymi. Te nieprzystosowawcze, usztywnione wzorce wpływają nie tylko na zachowanie osoby, ale także na sposób interpretowania przez nią sytuacji społecznych, upośledzenie funkcjonowania społecznego, zawodowego. Mają wpływ na nasilenie emocji, sposób ich regulacji, kontrolę impulsów oraz chwiejność emocjonalną. Ten nieelastyczny, nieadaptacyjny wzorzec utrudnia zawieranie i utrzymywanie bliskich relacji i wiąże się z osobistym cierpieniem osoby. Zaburzenia osobowości to stany rozwojowe, które mogą ujawnić się w dzieciństwie lub okresie dojrzewania i trwają nadal w okresie dojrzałości.
Osoby, które są bardzo oziębłe, podejrzliwe i postępują nieracjonalnie mogą cierpieć na zaburzenia osobowości takie jak:
• osobowość paranoiczną
• osobowość schizoidalną
• osobowość schizotypową
Jeśli osoba ma tendencję do teatralnych zachowań, nadmiernego okazywania emocji, zabiegania o uwagę, ma bardzo chwiejne nastroje i konflikty wewnętrzne to można podejrzewać u niej:
• osobowość pograniczną (borderline)
• osobowość histrioniczną
• osobowość narcystyczną
• osobowość antyspołeczną
U osób ciągle odczuwających lęk, bardzo spiętych i powodujących napięcie u innych, lubiących kontrolować osoby wokół siebie lub nadmierne opanowanych można podejrzewać zaburzenia osobowości takie jak:
• osobowość unikaą
• osobowość zależną
• osobowość obsesyjno-kompulsyjną